فواید آموزش چرتکه به کودکان

درست است که امروزه آموزش و نحوه استفاده از فناوری های جدید همچون تبلت ها ، لپ تاپ ها، روبات ها وهواپیماهای بدون سرنشین و … در کلاس های درس مدارس حضور فزاینده ای یافته است، اما با این حال، یک ابزار قدیمی محاسبه وجود دارد که برخی از مدارس به دلیل مزایای مهمی که برای دانش آموزان به همراه دارد، به آموزش آن در مدارس خود روی آورده اند. این وسیله قدیمی چیزی نیست جز همان چرتکه (Abacus) نام آشنا که پدر بزرگان ما در کسب و کار خود از آن برای محاسبه صورت های مالی خود استفاده می کردند.
بر خلاف آموزش سنتی در ریاضی که تنها استفاده از نیم کره چپ مغز به کارگیری می شد، تصور چرتکه توسط کودکان باعث به کار افتادن نیم کره راست مغز به واسطه تصور چرتکه خواهد شدکه در عین حال با استفاده از منطق نیم کره چپ و جابجائی مهره چرتکه ها بصورت مجازی و با استفاده از نیم کره راست و ترکیب این دو باعث توسعه و افزایش عملکرد نیم کره های راست و چپ مغز خواهد شد. در این روش آموزشی، بعد از مدتی کار کردن با چرتکه، یک تصویر مجازی از چرتکه در ذهن شکل می گیرد. در واقع می توان گفت کودکان و دانش آموزان می توانند برای انجام محاسبات ریاضی از چرتکه مجازی ساخته شده در ذهن خودشان کمک گرفته و به سرعت اعمال محاسباتی مانند جمع، تفریق، ضرب و تقسیم را به صورت ذهنی و با سرعت بسیار بالا انجام دهند.
تاریخچه چرتکه
حدود ۲۳۰۰ الی ۲۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح اولین چرتکه توسط سومری‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌است. بر اساس باور قدیمی دانشمندان بابلی، مانند "Carruccio" چرتکه را برای عملیات جمع و تفریق و محاسبات پیچیده مورد استفاده قرار می‌دادند. در طول امپراتوری هخامنشی، در حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، ایرانیان اولین بار شروع به استفاده از چرتکه کرده‌اند. در امپراطوری اشکانیان و ساسانیان، پژوهشگران متمرکز بر تبادل دانش و اختراعات با کشورهای دیگر از جمله هند، چین و امپراطوری روم، اقدام نمودند.
چرتکه هنوز هم در در کشورهای غربی مورد استفاده قرار می‌گیرد. رومیان گاهی از سنگ برای محاسبه استفاده می‌کردند و این روش را "Calculi" می‌نامیدند. واژه‌ی کنکونی "Calculator" به معنای «ماشین حساب» نیز از این کلمه گرفته شده است.
ساختار چرتکه 
چرتکه از قابی تشکیل شده که دارای سیم های موازی با یکدیگر است و مهره هاییبر روی این سیم ها حرکت می کنند. هر ستون که از یک سیم تشکیل شده است ،نشان دهنده یک جایگاه در سامانه دهدهی است . نخستین ستون سمت راست ،ستون یکانهاست و ستون بعدی که در سمت چپ آن قرار میگیرد ستون دهگان هاست و به همین ترتیب ستونها ادامه دارند . 
چه کسانی می توانند از چرتکه استفاده نمایند؟
از همه موارد فوق این چنین برداشت می شود که استفاده از چرتکه مخصوص کودکان و نوجوانان است اما می توان به این نکته اشاره کرد که در جوامعی که این ابزار بسیار گسترده استفاده می شود از جمله کشورهای آسیای شرقی مانند ژاپن ، شهروندان آنان به طور معنی داری از توانایی محاسبه و تمرکز بیشتری نسبت به همتایان خود در کشورهای غربی دارا می باشند. در نتیجه، برای بزرگسالان نیز این وسیله تبدیل به جایگزین دلپذیر و آرامش بخش در ذهن آن ها شده است که موجب شده تا آن ها ذهن خود را به تمرین های فکری مشغول کنند.
چرا یادگیری چرتکه برای کودکان اهمیت دارد؟
در سن 10 سالگی مغز به 99 درصد رشد نهایی خود رسیده است. می توان نتیجه گرفت دوران کودکی نقش تعیین کننده و مهمی در رشد مغزی افراد دارد و بعد از این دوره شانس بلوغ و رشد مغزی بسیار کم خواهد بود !بر طبق گفته گاردنر:"هوش،عبارت است از توانایی بشر در حل مشکلات و یا ساختن چیزی که آن مشکل را حل کند است. تمرین با چرتکه به صورت تمرین تصور ذهنی باعث افزایش قدرت حافظه و شکل گیری مناسب ذهن برای کودکان می گردد. تمرین سرعت باعث واکنش بهتر در کودکان می گردد .علاوه بر این در آموزش با توجه به تمرین شنیداری، کودکان را تشویق می کند که به هنگام مطالعه تمام توجه خود را معطوف کنند .کار با چرتکه نیازمند هماهنگی عصب اصلی اعضای بدن مانند چشم، گوش و انگشتان است .تمرین ثابت و مداوم با استفاده از چرتکه باعث تحریک مغز و افزایش قدرت پاسخگویی و فکری می شود.
چگونه با چرتکه کار کنیم؟
اگر چه چرتکه در اندازه های مختلفی وجود دارد، اما عملکرد همه آنها کاملا مشابه است. به طور کلی، این ابزارها دارای بیش از ده ردیف نیستند که به نوبه خود شامل ده توپ دیگر می شود. تعداد ردیف ها نشان دهنده تعداد رقم هایی است که با آن کار می کنند و از رقم یکان تا واحد میلیون می رسد. به هر حال، ده توپ در هر ردیف به طور منطقی ارزش یک واحد را نشان می دهد .در یک دوره آموزشی کودکان بااستفاده از چرتکه در قالب کلاس و تمرینات در خانه میتوانند اعمال جمع و تفریق و ضرب و تقسیم را در سه مرحله انجام دهند .در ابتدای دوره توسط چرتکه محاسبات انجام میشود . در مرحله بعد محاسبات بدون چرتکه و با استفاده از چرتکه تصوری ( تصویر سازی از چرتکه ) انجام میشود . در مرحله آخر بر اثر تمرین زیاد محاسبات بصورت ذهنی انجام می شود.
مشکلات اولیه و پیشرفت قابل توجه
راحتی استفاده از تکنولوژی های جدید و رایانه ای شخصی استفاده از چرتکه را به نظر کار بیهوده ای نشان می دهد اما در عمل استفاده از چرتکه، بهانه ای جهت تقویت مهارت های ذهنی در کودکان و حتی بزرگسالان می باشد انجام عملیات ریاضی با این سیستم نیاز به حافظه و تمرکز بالایی دارد و خانواده ها پس از مدتی استفاده از این وسیله شاهد نتایج شگفت انگیزی در قدرت های ذهنی فرزندان و کودکان خود و تاثیر چرتکه در آموزش ریاضی آن ها می شوند . همچنین کارکردن با مهره ها (جا بجا کردن مهره ها و تغییر مکان آن ها با توجه به محاسبات ذهنی) در قدرت درک و مهارت های روانشناختی کودکان تاثیر به سزایی دارد.
تاثیرات استفاده از چرتکه
بهبود درک مفاهیم ریاضی
مهارت های محاسباتی را بهتر و سریع تر می کند
افزایش توانایی حل مسائل
توجه بیشتر به دستورالعمل ها
افزایش اشتیاق گوش دادن
بهبود حافظه
بهبود واکنش مغزی
افزایش قدرت مهارت های ذهنی
افزایش اطمینان و اعتماد به نفس
افزایش استقامت در مقامل استرس و فشار
چرتکه یک تفریح است
در مقایسه با محاسبات ریاضی یادگیری چرتکه خیلی فرارتر می باشد
تفکر بصری فرزندان را ارتقا می بخشد
یک ورزش برای اعصاب است
کودکان به شکل ملموس و دیداری محاسبات آشنا می شوند و محاسبات ریاضی را با سرعت بالا حتی سریعتر از ماشین حساب انجام می دهند
والدین فرزند خلاق با قدرت تمرکز و استقامت ذهنی بالاتری را پیش روی خود می بیند
کودکی که علم محاسبه با چرتکه را فرا میگیرد در میان جمع دوستان خود اعتماد به نفس بالایی دارد که این اعتماد به نفس در تمام مراحل زندگی وی سازگار خواهد ماند. زمانی که مهارت محاسبه با چرتکه درکودک بالا رود همزمان تصویر سازی چرتکه و حل مسائل ریاضی به صورت ذهنی درمغز کودک شکل میگیرد که این عمل سبب افزایش قدرت تخیل در آنها می شود که قدرت تخیل یکی از ارکان اصلی در خلاقیت انسان می باشد. زمانی که محاسبات به درستی انجام می شود افزایش دقت وتمرکز به صورت همزمان در کودک رخ می دهد. همانطور که گفته شده چرتکه ابزار تفریحی و یک نوع تفریح شگفت انگیز است، تفریحی که حاصل جمع یک عدد چند میلیونی را به یک عدد بزرگ دیگر به راحتی و در زمان کوتاه به سرانجام می رساند.
محاسبات کلی توسط نیم کره چپ صورت میگیرد که در این راستا دو چیز حائز اهمیت می باشد :
چرتکه یک ابزار محاسبه قدیمی است که شما را قادر می سازد تا ظرفیت ذهن خود را برای تمرکز بیشتر و استفاده از روش های تحلیلی در حل مسائل ریاضی و امور روزمره خود افزایش دهید.