کودکان چگونه حرف زدن را می آموزند؟
از قدیم می گفتند که پسرها دیرتر از دخترها شروع به صحبت کردن می کنند و امروزه محققان دریافته اند که بخش هایی از مغز پسرها که این مهارت را کنترل می کنند، از دختر ها دیرتر رشد می کند. اما برخی دیگر بر این باورند که از آنجایی که مادران بیشتر با دخترها صحبت می کنند می تواند از دلایل دیرتر صحبت کردن پسرها باشد. در دو سه هفته ابتدایی کودک صداهایی دارد که در تمامی موارد یکنواخت است و این عمل اصلا با اراده و آگاهی انجام نمی شود ولی به مرور زمان میان گریه و رفتار کودک ارتباط برقرار می شود به گونه ای که مادر از طریق لحن گریه کودک می تواند به گرسنگی خواب آلودگی یا دیگر نیازهای او پی ببرد.
درست است که شروع تکلم با بکار گیری اولین کلمه مشخص می شود ولی کودک از حدود تقریبا سه ماهگی با ایجاد سر و صدا با محیط پیرامون خود رابطه برقرار می کند. به تدریج هنگامی که شنوایی هم به کمک او می آید آگاهی کودک از صداها افزایش پیدا می کند، او می تواند در این مرحله بشنود و از بازی های صدا دار لذت ببرد. این سر و صدا کردن کودک هم برای خودش هم برای والدین او بسیار خوشایند است و زمینه ی تقلید را برای کودک فراهم می کند و باعث می شود که از ماه ششم به بعد صدا ها را تکرار کند و در یک سالگی به تدریج شبیه تکلم بزرگسالان می شود. کودک در اواخر سال اول زندگی دو یا سه کلمه را یاد می گیرد، ولی قبل از آن بیشتر حالات عاطفی و چند کلمه ساده مثل بابا و مامان را درک می کند و نسبت به اسم خود و کلمات نهی کننده عکس العمل نشان می دهد. کودک در یک سالگی تقریبا دو کلمه معنی دار را یاد می گیرد و کم کم دایره این کلمات گسترده تر می شود و تا 24 ماهگی حدود 50 کلمه را یاد می گیرد و با صحبت کردن دیگر بیگانه نیست یعنی کاملا می داند هر چیز چه نامی دارد و روز به روز هم لغات بیشتری را یاد می گیرد.
اولین کلمه ای که کودک یاد می گیرد می تواند بابا باشد بنابر این نقش والدین در صحبت کردن کودکان بسیار مهم است و اگر آنها در سال های اولیه ارتباط بیشتری با کودک خود داشته باشند و بیشتر با او صحبت کنند فرزندشان زودتر به مهارت تکلم دست پیدا خواهد کرد. از آنجایی که کودک نه ماه در شکم مادر بوده بیشتر از هر کسی به صدای او عادت دارد و صدای مادر تاثیر بیشتری رو کودک می گذارد پس سعی کنید مدام با او حرف بزنید.
مغز بچه ها را تقویت کنید
زیاد اهمیت ندارد که کودک معنی کتابی که برای او می خوانید را درک نکند و تک تک کلمات شما را متوجه نشود. شما هر چه قدر بیشتر با او صحبت می کنید توانایی مغزی او را بالا می برید. اگر برای کودک هنگام خواب کتاب بخوانید خیلی موثر تر است. جالب است بدانید که حرف زدن با کودک هنگام خواب بسیار بیشتر از قصه خواندن، قدرت تکلم او را بالا می برد و در صورتی که با کودکان هنگام شب سخن بگویید قدرت تکلم آنها تا شش برابر از هنگامی که داستان می گویید رشد می کند.
حتی اگر کودک شما قادر به سخن گفتن نیست زمانی که صدای شما را می شنود، سعی دارد پاسخ شما را بدهد و همین موضوع مهارت های زبانی و تکلمی او را افزایش می دهد. نکته جالب توجه دیگری که وجود دارد بین سن صفر تا چهار سالگی تماشای تلوزیون هیچ تاثیری چه منفی و چه مثبت بر روی قابلیت کلامی کودکان ندارد. بسیاری از والدین برای افزایش قدرت تکلم به سراغ بهترین کتاب ها می روند. درست است که کتاب خواندن برای کودک بسیار مفید و پر اهمیت است اما حتی بهترین کتاب هم تاثیر یک مکالمه کوتاه بین کودک و مادر را ندارد.
کودکانی که دیر شروع به صحبت کردن می کنند یا نسبت به سنی که دارند لغات کم تری را آموخته اند معمولا دچار مشکلاتی هستند که از دید والدین دور مانده و بعضا به این موضوع کم توجهی می کنند. به طور مثال کودکی که از لحاظ شنوایی دچار اختلال است مهارت های کلامی ضعیف تری خواهد داشت و یا کودکان مبتلا به اوتیسم از نظر گفتاری نسبت به هم سن و سالان خود عقب تر هستند.
چه موقع باید نگران بود
دانشمندان بیست و پنج لغت را ارائه کرده اند که در واقع قسمتی از 310 کلمه ای است که باید تا سن سه سالگی در دایره لغات کودک وجود داشته باشد. از بین 310 لغت یک کودک سه ساله تقریبا با 150 کلمه آشنایی دارد و کودکان کم سن و سالی که بین 75 تا 225 کلمه را می دانند در وضعیت نرمالی به سر می برند
اگر کودک 25 لغت را بلد نبود؟
اگر کودک تا سن 24 ماهگی این لغات را نمی داند یا از آنها استفاده نمی کند باید گفت که سرعت یادگیری گفتار در او پایین است. کارشناسان در این مورد چندان ابراز نگرانی نمی کنند بلکه نگرانی اصلی زمانی خود را نشان می دهد که یک کودک به دلیل ابتلا به بیماری هایی مانند کم شنوایی یا اتیسم سرعت یاد گیری کم تری دارند. در این نوع موارد با توجه به سرعت یادگیری و قابلیت های کودک می توان شناسایی کرد و قبل از آنکه کودک با مشکلات جدی تری روبرو شود در صدد بر طرف کردن آن اقدام کرد. اما اگر کودک تا رسیدن به سن 5.2 سالگی هنوز هم نتواند اکثر کلمات را بیان کند حتما باید به یک پزشک گفتار طرمانی ارجاع داده شود. مطمعنا بعد از سه سالگی دیگر نمی توان بی این مهم بی توجه بود وگرنه کم کاری و سهل انگاری می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.
آمارها نشان می دهد که 30 درصد از کودکان 2ساله نسبت به هم سن و سالای خود رشد تکلمی ضعیف تری دارند و کودکانی که دیر به حرف زدن می افتند معمولا در انجام کارهای ساده دیگر نیز مانند گوش کردن به لغات، جملات و عدد ها هم مشکل دارند و قادر به تکرار بعد از شما نیستند.
در هر سنی بچه ها چه چیزی می گویند؟
همانطور که در قبل هم اشاره شد کودکان در ابتدا با آواها و صداهایی که ارادی نیست شروع به صحبت می کنند و تا پایان 4 ماهگی خندیدن را هم به خوبی آموزش می بینند.
در 9 ماهگی با گفتن مامان و بابا والدین خود را متعجب می کنند و در یک سالگی پدر و مادر خود را به خوبی می شناسند و می دانند که با او صحبت می کنید و تا 18 ماهگی می توانند تا ده کلمه را بیان کنند و در کودکان با استعداد تر این لغات می تواند تا سن 24 ماهگی به 50 برسد. نزدیک به دو سالگی کودکان می توانند جملات دو تا سه کلمه ای بگویند و خود را من خطاب کنند و تا 4 سالگی مهارت زبانی کودک رشد چشم گیری دارد و حتی او می تواند تا ده بشمارد.
برای یادگیری بیشتر کودکان چکار کنیم؟
هنگام حرف زدن با او بازی کنید، این کار ممکن است فرایند آموزش را لذت بخش تر کند و همواره ارتباط چشمی خود با کودک را حفظ کنید و او را در آغوش بگیرید. بلند حرف بزنید و هنگامی که مشغول انجام کارهای شخصی کودک هستید با ا. صحبت کنید و با زبان شیرین و ساده مراحل انجام کار را برایش توضیح دهید. آهنگ گونه با کودک صحبت کنید و برخی از مسائل را به صورت شعر مطرح کنید زیرا به کارگیری همزمان گوش و چشم تاثیر بیشتری در رشد و یاد گیری کودک دارد. نوبت را رعایت کنید و هنگامی که کودک سخن می گوید سراپا گوش باشید و کاملا به حرف های او گوش بدهید. با کودک درست صحبت کنید و کلمات را به درستی تلفظ کنید و پاسخ جملات نامفهوم کودک را با حوصله و بدرستی بدهید. کودک را تشویق کرده و با او تمرین کنید و زمانی که از شما چیزی می خواهد از او بخواهید که تکرار کند و اگر نمی تواند بگوید با حوصله اورا تشویق به گفتن کنید.
